vrij staan in Tafraoute N29.72162, W8.982085

Tafraout 24-01-2013 donderdag

Waren er eerst geen Nederlanders, gisteren begin van de avond kennis gemaakt met Piet die we kennen van het camperforum. En voor we weg gingen nog even gesproken met andere Nederlanders (Anne en Wil) die op weg waren naar Dakhla.

De weg naar Tafraout voerde eerst door heuvelachtig gebied, met een opeenvolging van lage heuvels waar de weg over ging, zodat het leek op een cakewalk.  Langs droge rivieren stonden palmbomen. Maar geleidelijk werd het gebied bergachtig en na de col de Kerdous verschenen meer en meer arganbomen. Over een afstand van zeker 15 km was men de smalle weg aan het verbreden.

We staan weer in het dal bij Tafraout. De plek heeft wat van zijn charme verloren omdat er een technische school gebouwd wordt. Maar de omgeving is nog van een even indrukwekkende schoonheid, we zijn er dan ook voor de 5e keer. De soms bizarre vormen van de granietrotsen en de ondergaande zon die de bergen prachtige kleuren geven , maakt dit tot een van de mooiste plekjes van Marokko. Tafraout zelf was vandaag tamelijk uitgestorven, winkels waren gesloten want het was de geboortedag van de profeet. Daar door werd er ook niet gewerkt aan de verbreding van de weg, daar hadden wij dan weer geluk mee.

                                                                    de bergen rondom ons 

Langzaam zie je dingen veranderen in Marokko en dan doel ik nu niet op de democratisering , maar over de facelift die dorpen krijgen en huizen die opgeknapt worden. Zo verdwijnen langzamerhand de huizen van leem om plaats te maken voor huizen van gasbetonblokken opgebouwd tot 2 of 3 verdiepingen. Hoewel ze vaak een wat vierkante vorm hebben, hebben ze door hun kleuren en versieringen toch niets naargeestigs. In de dorpen zelf worden de straten meer en meer geasfalteerd  waardoor de dorpen een minder stoffige indruk maken. In Tafraoute was dit vorig jaar al het geval en we zagen dit ook in Ounagha. Maar aan de infrastructuur moet nog steeds veel verbeteren, zo mogen de wegen wel beter onderhouden worden. Op het platteland heb je een gebrek aan openbaar vervoer wat voor een deel weer wordt goedgemaakt door de grand taxis.  En het liften is ook een pure noodzaak dus hebben we vanmorgen weer een lifter meegenomen naar Tafraout . Dat bracht wel een zeker risico met zich mee ,  hij was snipverkouden...... 

Tafraout 25-01-2013 vrijdag

Om 7 uur brgonnen de bouwvakkers aan de bouw van de school, maar daar had je niet zoveel last van. Het was toen 4° , gisteren was het overdag 20° gr. De vraag is of je ivm de nieuwe school hier volgend jaar nog vrij kunt staan.Volgens de bewaker, er is hier evenals andere jaren een gardien waar je 10 dh aan betaalt, kan dat wel , maar ja het is bekend dat Marokkanen niet graag mensen te leur stellen. Ook komt er een jongen vroeg met stokbrood aan de camperdeur. En wat ook niet veranderd is dat ook de opkomende zon de bergen nog even mooi kleurt.

                                                                                     mensen in Tafraout 

Je ziet hier in de omgeving van Tafraout nogal wat mooie huizen.  Had je bv in Chefchaouen een welgestelde middenstand door de kifhandel, in Tafraout en omgeving wonen de Ammelnbehorende tot de Chleu-berberstam die zeer handige zakenlui zijn. Daarmee hebben ze hun welstand bereikt, ze monopoliseren grote delen van de kleinhandel in Marokko.

                                                               Babouches van Tafraout

Vanochtend hebben we een paar babouches gekocht waar Tafraout om bekend staat. Ze hebben vaste prijzen, 80 of 90 dh, dus afdingen is niet aan de orde.

Tafraout  26-01-2013 zaterdag

Via het camperforum vernomen van diverse mensen dat dit jaar hun camper is bekogeld met stenen. Zelfs op de camping is dat gebeurd. Piet Liberty overkwam dat in Tiznit dezlfde avond nadat we elkaar nog hadden gesproken. Dat was al de 4e keer dat hun dat overkwam en dat op hun 1e Marokkoreis!  En ook Annie en Brahim zijn 's nachts op de camping bij Taroudant met flinke stenen bekogeld waarvan een zelfs een scheur in het plaatwerk heeft veroorzaakt. Het ministerie van toerisme (binnenlandse zaken) wordt graag op de hoogte gesteld van dit soort incidenten: mbelmlih@tourisme.gov.ma 

Ons is dit stenengooien ook 1 x overkomen een jaar of 3 geleden in de buurt van Taroudant. Een paar snotapen liep langs de wegkant en een gooide een hand zand/kiezels tegen de camper, 2 kleine putjes in het plaatwerk. Nu zorgen we er voor dat we een fototoestel bij de hand hebben, helaas niet alleen om foto's van de mooie omgeving te maken. 

                                                                   amandelbloesem

Je ziet maar weinig amandelbomen in bloei dit jaar, dit heeft vermoedelijk wel met de droogte te maken. Het heeft hier al bijna 3 jaar niet geregend. Er wordt beweerd dat de amandelbloesemfeesten hier daarom niet doorgaan dit jaar, maar of dat zo is....

 Tafraout 27-01-2013 zondag

We zouden morgen hier vertrekken maar hebben besloten om toch nog even hier te blijven.

  Het is hier zo'n mooie omgevingdat we er nog geen afscheid van kunnen nemen.

Misschien dat we niet naar Mhamid gaan wat oorspronkelijk de bedoeling was. Dat heeft een aantal redenen, waarvan de belangrijkste wellicht is dat ik door autorijden meer voorhoofdzenuwpijn krijg. Dus niet al te ver en wat meer dagen op 1 plaats zou verstandig zijn, maar het vervelende is wel dat verstandige dingen ook vaak minder leuk zijn.  Mhamid ligt 100 km verder dan Zagora, je moet door het prachtige Drâ dal en Zagora heeft ook zijn bekoring. Een argument om daar heen te gaan , maar een argument tegen is dan dat we er nog niet zo lang geleden geweest zijn. Dit luxeprobleem lossen we ook wel op. Voorlopig blijven we hier nog genieten van deze unieke omgeving, waar we heerlijk wandelen door het dal of door het dorp slenteren.

Tafraout 29-01-2013 dinsdag 

Voorlopig ziet het er na gisteravond niet naar uit dat een republiek in Nederland dichterbij gekomen is.                                                                                                                                                                                   De afgelopen dagen  ging de temperatuur steeds verder omhoog en werd het gisteren zelfs 25°. En de sfeer is hier zo relaxed dat het naast de prachtige omgeving nog een argument is om in ieder geval t/m zondag hier te blijven. Het schijnt dat de tankauto die 2x per week komt panne heeft dus de gardien heeft water voor ons gehaald tegen een fooi, de tank is weer vol en we hebben wat was kunnen doen.

We hebben nu besloten om niet naar Mhamid te gaan. Het klinkt wat blasé om te zeggen dat we alles in Marokko wel gezien hebben, maar nu we voor de 10e x hier zijn de meeste highlights wel. Dus is het prettig om wat langer op een plek te blijven waar het ons goed bevalt zoals hier. We willen hierna in ieder geval naar de oase van Souk Tieta de Tagmout, vandaar naar Tta en vervolgens naar de oase van Akka. Dan zien we wel weer. 

Hoewel Marokko nog bezaaid ligt met plastic, begint er toch lanzamerhand bij de auroriteiten iets van milieubesef door te breken. Er zijn wat campagnes om bewuster met plastic om te gaan maar het zal wel en kwestie van lange adem worden. Terwijl de bouwvakkers die met de school bezig zijn rustig hun (plastic) over de schutting gooien , waren er warempel gisteren 2  gemeentewerkers bezig om zwerfvuil te verzamelen wat hier de camperplaats op waait. Heel Tafraoute blijft trouwens schoner na de opknapbeurt van vorig jaar, het nodigt nu minder uit om maar afval van zich af te gooien. Het dorp biedt een minder stoffige chaotische aanblik als eerst, hoewel dat, afgezien van het zwerfafval, ook zijn charme had. 

Er staan in verhouding meer Nederlandse campers hier dan elders, zou deze natuur de Nederlanders erg aanspreken? We gaan zo wat wandelen nu het nog niet zo warm is naar het dorpje Tazka, zeer pittoresk tegen en in de rotsen gebouwd. Trouwens , als we langer dan een uur wandelen,  krijgt Everdien weer pijn aan haar voet, hoewel de operatie al meer dan 3 maand geleden is.

                                          Berberdorpje  Tazka

 Tafraout 30-01-2013 woensdag

Gisterenmiddag zijn we naar Tazka gewandeld , het oude Berberdorpje waarvan de huizen tegen en gedeeltelijk in de rotsen gebouwd zijn. Iedere keer als we in Tafraout zijn wandelen we naar Tazka, het is zo pittoresk, daar moet je gewoon naar toe. Er is daar sinds een paar jaar een museumpje in een traditioneel Berberhuis, daar zijn we al eens geweest en om daar nu iedere keer weer naar toe te gaan.... Maar bijna iedereen die je tegenkomt wijst je er op, toch wel een teken dat de mensen er erg trots op zijn. Het palmenbos tussen Tafraout en Tazaka wordt hoe langer hoe meer bebouwd met grote huizen van rijke handelaren uit Tafraout. Leuk voor hun om daar te kunnen wonen, jammer dat er weer een stukje natuur verdwijnt.

                                                                                         Tazka

Vandaag is het de dag dat er souk is in Tafraout , maar gisteren werd die ook al gehouden. Everdien slaagt er altijd wel weer in om iets te vinden van sieraden die ze in de loop van onze reizen nog niet heeft aangeschaft, wat toch wel een prestatie genoemd mag worden. Nu een zilveren ring met ebbenhout en een Berberketting . Vandaag gaan we weer naar de markt , maar dan alleen voor groenten , fruit een gebakken vis (hoop ik).

Wat grappig is dat van de Nederlandse campers die hier staan er een is van Theo en Corry die, voordat ze permanent in hun camper gingen wonen, op een steenworp afstand van ons in Nederland woonden nl in Eefde.

Tafraout 31-01-2013 donderdag

Gisteren was de souk, maaar dan nu op de echte soukdag. Het dorp is dan heel levendig. Omdat de souk hier vooral door vrouwen bezocht wordt kom die die dan ook uit de bergen en de wijde omtrek omdingen te kopen en elkaar te ontmoeten. Wie we bij de souk ook ontmoetten waren Jannie en Adrie die we kennen van het forum en die we ook vorig jaar hebben ontmoet.

De vrouwen hebben hun mooiste kleren aan , vooral zwarte doeken afgebiesd met een gouden of zilveren band, sommigen hebben een witte hoofddoek om omdat ze uit zijn. Naast groente en vis hebben we ook de nodige foto's gemaakt wat toch een beetje in het verborgene moet gebeuren. Dus was Everdien nog wel een keer gewillig om zogenaamd te poseren terwijl ik dan langs haar heen zoomde om een foto te maken, maar die solidariteit was maar van korte duur, "ik wil lekker rustig kunnen snuffelen". De souk in Tafraout is weer een van de dingen die het hier zo leuk maken om te zijn.

Ook ontmoetten we aan het eind van de middag nog Piet en Petra van het forum die zo'n pech hebben gehad met stenengooiers.

                                       Halverwege de berg lopen de geiten die je op de volgende ingezoomde linker foto ziet 

Tafraout 01-02-2013 vrijdag 

Gisteren niet alleen voor de 5e dag op een rij rondom de 25°, maar tijdens een wandeling gisterenochtend werden we gebeld door Aferry dat onze terugreis van 23 maart geannuleerd was. Dat kwam niet helemaal als een verrassing, niet alleen omdat het op de heenreis ook het geval was  maar ook omdat we op een Duitse site al hadden gelezen van de vele omboekingen omdat het kennelijk administratief een puinhoop is bij de GNV. We wachten nu nog op een mailtje wanneer we weer terug kunnen. 

   Daar hebben we helemaal geen haast mee trouwens, integendeel, we hebben besloten om toch naar Mhamid te gaan. Voor dat we beticht worden dat we niet weten wat we willen, het heeft niets te maken met niet kunnen kiezen maar meer met de vrijheid om te kiezen. We volgen nu meer ons gevoel, we gaan wel via een 200 km kortere route, dus dat scheelt weer extra pijnstillers. De route is misschien iets minder mooi, maar dat is maar voor een klein deel zo.

 Het wordt nu wel erg vol op het stuk waar wij nu staan. Gisterenavond is er een Fransman op een paar meter afstand van ons komen staan. We moeten toch met de camper naar de stad, we gaan dan wel daaarna op een ander plekje staan.

Tafraout 02-02-2013 zaterdag

We zijn nu 50m naar het westen verhuisd en staan nu aan de rand van  de 'camperplaats' met weer een wijds uitzicht.  Gisterenmiddag kwam er een Franse Hymer achteruit rijdend op een boompje af vlakbij ons. Wij ho ho! roepen en toen de inzittenden uitstapten wezen we op de arbre, de vrouw zei ja, ja, toen dachten we ze komen zeker uit de Elzas en toen we evn geschakeld hadden herkenden we Pieter en Greta die vorig jaar onze buren waren op de'sinaasappelcamping' bij Taroudant, die zijn dus nu weer onze buren, leuk.

                                                kleine zwartkop, op 3 meter afstand van de camper in een struik

Even wat berichten uit de Marokkaanse samenleving. Nav. de verkrachting (zie dit verslag 22-01-2013) is er door een aantal parlementariërs een wetsontwerp ingediend om een wet te veranderen . Het voorstel is om de alinea te schrappen waarin een verkrachter aan strafrechtelijke vervolging kan ontsnappen door met het slachtoffer te trouwen!!!!! Nu wordt er een gevangenisstraf voorgesteld van 1 tot 30 jaar al naar gelang de ernst van de verkrachting. Een vrouwenbeweging heeft bezwaar ingediend omdat de zwaarste straf alleen geldt als een maagd verkracht wordt (de mythe van de maagdelijkheid). Ze eisen terecht dat seksuele agressie tegen vrouwen moeten worden beoordeeld op hun ernst en dat het niet afhankelijk moet zijn van het feit of er al dan niet defloratie heeft plaatsgevonden. De stemming in het parlement moet nog plaatsvinden.

*Ook Marokko heeft problemen met het huidige pensioenstelsel, het dreigt ook daar onbetaalbaar te worden. Het systeem dateert uit de Franse overheersing en is analoog aan het Franse model. Als het in de huidige vorm blijft bestaan zijn over 10 jaar de kassen leeg waaruit de ambtenarenpensioenen betaald moeten worden. Volgens het blad Telquel moeten er maatregelen worden genomen om dat anders een bankroet van de Marokkaanse economie dreigt. Er wordt oa gedacht om de pensioengerechtigde leeftijd te verhogen van 60 tot 62 jaar.

Ondertussen was het gisteren de 6e dag op rij dat het rond de 25° was, het is nog steed een paar graden te warm voor de tijd van het jaar.

  Taliouine 04-02-2013 maandag

Gisterenmiddag een afscheidsborrel gedronken met Afke, Peet, Judith en Charle. En vanmorgen ook  van Pieter en Greta afscheid genomen.

We zijn via een weg die af en toe in een zeer erbarmelijk staat verkeerde eerst naar Igherm gereden Zeker 20 km was vol gaten, asfalt ontbrak, je kon soms niet harder dan 20 km rijden , zelfs 2 km piste gereden omdat het asfalt ontbrak en dan ook nog 1 rijbaan. Zelfs een Belg zou zeggen wat zeuren ze toch over de toestand van onze wegen. Na Igherm werd de weg beter, zelfs 2 baans, de gaten werden voorspelbaar want ze waren alleen daar waar de rivier over de weg stroomt, maar de rivier stond droog, het al 3 jaar bijna niet geregend. De weg werd zelfs goed het laatste stuk toen we langs  een droge rivierbedding reden, daar konden we flinke stukken 90 km rijden.

  Het landschap was wel erg mooi, eerst veel bloeiende amandelbomen, toen onherbergzaam met weinig begroeiing en bewoning.. Meer naar Igherm toe zag je dat het wat vruchtbaarder werd en zag je wat nomaden met schapen- en geitenkuddes.

Na Igherm reed je af en toe door een canyon en door een paar leukige dorpjes.

Nu staan we in Taliouine , de stad is beroemd om zijn saffraan die wordt gewonnen uit de meeldraden van de crocus. En om de kashba van El Glauoi  waar nog een paar families wonen. Het is een wat vervallen kashba  maar wel imposant , we hebben hem al een paar jaar geleden bezocht. Vanaf de camping Toubkal waar we nu staan heb je een mooi uitzicht op  Taliouine  en over de brede droge bedding van de Zagmouzen. Aan de andere kant van de rivier ligt de berg Jebel Siroua met een aardig dorpje aan de voet.

Mooi uitzicht vanaf camping Toubkal in Taliouine

Agdz 05-02-2013 dinsdag

Het was me het ritje wel weer vanochtend. Van Taliouine was er nog weinig aan de hand. Eerst reden we over een hoogvlakte met aan beide kanten een bergketen , via een paar bochten, waar in stalletjes 'mineralen' te koop waren, zijn we afgedaald naar een laagvlakte. We reden daar door een niet erg bijzonder landschap, misschien raken we wel verwend.

op weg naar Agdz rijden we na Tasla door een mooi dal

Toen we Tazenakht uit reden begon een aaneenschakeling van kuilen en was de weg aan de kant 'afgevreten'  waardoor het begrip rafelranden van de stad een andere betekenis kreeg. De  weg was bar slecht over een afstand van bijna 40 km wat ons deed verzuchten : kwam de koning hier maar langs ( dan wordt alles opgeknapt). Het mooie landschap, we reden voor een deel door een kloof, kon dat niet compenseren.                                                                                            

 Ook kwamen we nog langs een kobaltmijn, met een heel groot bassin. Kobalt wordt oa `gebruikt voor het kleuren van glas en porcelein, in sterke magneten in in tal van industrieële toepassingen.

In de buurt van Tasla werd de weg ineens prachtig en ook nog 2 baans met mooie bergen, dat werd weer te hard rijden door de laagvlakte. Als we teruggaan rijden we maar om via Ouarzazate, dat gehots en geklots in de camper zijn we spuugzat, ik hoefde de bus scheerschuim niet eens te schudden.

                de palmentuin en een vogel, ws een of andere gorzensoort 

Nu staan we in Agdz aan de rand van een palmenbos. Agdz zelf stel niet veel voor maar het ligt aan het begin van de prachtige Drâ vallei met zijn vele kashba's en ksour ( meervoud van ksar, versterkt dorp). Vlakbij de camping zijn al een paar kasbha's. Bovendien is het prachtig wandelen door het palmenbos met niet alleen palmen maar ook bloeiende vruchtbomen en zingende vogels. Daar krijg je weer van binnen een juichend gevoel van. Onder de palmbomen is het vruchtbaar omdat de tuintjes, waar naast veevoer vooral tuinbonen groeien bevloeid worden. Toch Everdien maar eens proberen tuinbonen te laten eten, ze houdt er niet van.

                                                                          de Drâ met de berg Jebel Kissane

Adgz 06-02-2013 woensdag

 Vandaag hebben we heerlijk gewandeld door een ksar (versterkt dorp) en zagen vrouwen de was doen.  Everdien werd door vrouwen binnengeroepen die in een kleine bakkerij in een lemen oven brood bakten.

                                                                  Ksar, versterkt dorp van leem

Toen een fikse wandeling door de palmengaard waar het heerlijk koel was onder de palmen. Dat was prettig want het was windstil en 25 gr.Ook hier werkten vrouwen in de tuintjes en liepen met takkenbossen te sjouwen. Mannen hebben vooral zien luieren, hangend, liggend en zittend, slechts een enkele man hielp in de tuintjes met wat snoeiwerk.

 Je ziet hier veel negroïde mensen. Ze worden harretine genoemd en zijn afstammelingen van slaven die uit Sudan werden gehaald om in de oases van de Drâ te werken. Ze zijn allang geen slaaf meer en bezitten vaak de grond die ze nu bewerken. De grond in het Drâdal is erg vruchtbaar.

Zagora 07-02-2013 donderdag

Vanochtend zijn we eerst langs de souk  in Agdz geweest.. Die was iets buiten Agdz aan de weg naar Zagora, op de route dus. We hebben wat groenten en fruit gekocht en wat rondgescharreld.

'medicijnman' op de souk in Agdz

                                       een ksar in de Drâvallei met daarachter de palmbomenoase

Toen zijn we naar Zagora gereden via de Drâ vallei wat in de reisboeken staat omschreven als één van de mooiste gebieden van Marokko. Het is eigenlijk een langgerekte palmoase langs de rivier de Drâ en er liggen talrijke ksour en wat kashba's. Dan weer is de bedding breed en een enkele maal rijd je door een kloof. We vinden dat het nog het meest lijkt op het Marokko wat we kennen van meer dan 40 jaar geleden, mede doordat de ksour uit lemen huizen bestaan. Die zijn door de blootstelling aan weersinvloeden wel aan het vervallen, je ziet dan ook veel ingestorte huizen. Hier en daar wordt wat nieuwbouw gepleegd wat de authenticiteit enigszins aantast.

 straatbeeld in Zagora

We staan in Zagora nb op dezelfde plek op de camping als 3 jaar geleden. Vanmiddag zijn we stad ingeweest die op zich weinig bezienswaardigheden heeft. Maar het doet zo heerlijk Afrikaans aan wat dan voornamelijk komt door de negroïde inwoners waarvan de mannen vaak tulbanden dragen en de vrouwen fleurige gewaden. 

Doordat in Zagora veel reisbureautjes zijn die woestijntrips organiseren en er veel toeristen zijn, zijn deze verkopers en winkeliers van souvenirshops tamelijk opdringerig en proberenje met allerlei smoezen hun winkeltje binnen te lokken. Een paar herkenden ons en riepen van verre:  hallo Holland! wat dan wel weer grappig is

Zagora 09-02-2013 zaterdag 

Gisteren een mailtje gekregen dat we nu ipv 23 maart, 25 maart met de boot terug kunnen. Dan blijven we dus 2 dagen langer wat dus weer mee meegenomen is.

Drâ dal bij Zagora

We hebben een wandeling gemaakt naar de brug van de Drâ, die was 3 jaar geleden na regenval overstroomd, nu stond het water 2 meter lager. In het Drâ dal tussen Agdz en Mhamid staan ongeveer 1,5 miljoen palmbomen. Ze leveren wel 18 soorten dadels die in de herfst geoogst worden. Ze worden niet alleen in de winkeltjes en op de souks in het dal en trouwens het hele land verkocht,  maar ook geëxporteerd. In een fabriek in Zagora worden ze verpakt voor de export. 

Het lijkt ook wel of ze hier een fabriek hebben waar ze vliegen produceren, er zijn er hier wel erg veel. Als je bv zit te lezen dan lijken ze wel een voorkeur te hebben voor plekjes rond je mond, ware het niet dat we zo weldoorvoed zijn, dan zou je een mooi Afrikaans hongerplaatje kunnen schieten. 

Maar weer eens over eten schrijven. Vanmiddag om een uur of 2 in de stad gaan eten. Eerst een Marokkaanse salade, Everdien kipbrochettes en ik tajine kefta(kleine gahaktballetjes) met ei. Daar bij ieders een groot glas vers vruchtensap(avocado, banaan, sinaasappel) en dat alles voor €4,55 pp.  En dan blijft het gratis zonnig weer met nog steeds rond de 25°. 

Zagora 10-02-2013 zondag 

Vandaag was er souk in Zagora. de opzet van de souk is in heel Marokko hetzelfde, toch heeft ieder stad/streek zo zijn eigen accenten. Zo is dat hier dat het natuurlijk vanwege de streek meer Afrikaans aandoet en op zondag (woensdag is er ook souk) is er ook een gedeelte waar de vrouwen hun huisgemaakte kunstnijverheid aanbieden. Afgezien van het feit dat het ook een prima plaats is om groente en fruit te kopen vanwege het enorme aanbod, is het ook heerlijk om over zo'n souk te schuifelen. 

 Nu  we zo zuidelijk zitten, zitten we aan de rand van de footprint, zoals dat heet, van de Astra satelliet. Ned 1,2,3, zijn 's avonds maar 1 tot 3 uur te ontvangen, gelukkig wel rond Nieuwsuur/P& W tijd. De commerciële zenders zijn wat sterker zodat we wel RTL nieuws kunnen zien. Voor springende, zingende, dansende en vallende would be sterren/BN'rs hebben we geen belangstelling.

 Tamegroute 11-02-2013 maandag

Slechts 20 km was het naar Tamegroute, via een weg met rechts in de verte de palmoases langs de Drâ en links een steenwoestijn. We staan in een stoffige palmentuin tegenover een pottenbakkerij,  met een aardige bries is het 24° en stuift er af en toe zand op.

                           Vrij staan in Tamegroute N3025906°  W5.68253°

Maar wat een leuk dorp overigens, we hadden er gisteren over gelezen en besloten om hier naar toe te gaan. De bevolking is hier half Arabisch en half Berbers. Tamegroute is een bedevaartsoord, er staat hier een eeuwenoude  Zaouïra, een religieus centrum gesticht door een theoloog, Mohammed ben Nassir, die in de 17e eeuw een ontdekkingsreis door Noord Afrika en het Midden Oosten maakte. En hij bracht allerlei manuscripten mee uit de hele islamitische wereld.  

                               het  mooie plafond bij de ingang van de Zaouïa

Die zijn nu ondergebracht in de Bibliotheek van de Koranschool. Er worden zo'n 4000 werken bewaard. We kregen uitleg in het Engels van de suppoost, zo zijn er kostbare koranhandschriften, de oudste is uit de 11e eeuw en geschreven op gazelleleer met onuitwisbare inkt gemaakt van de bast van de walnotenboom.  Ook zijn er wiskundige , medische en astrologische geschriften. Helaas was fotograferen verboden. 

In de Koranschool die bij de Zaouïa is komen studenten uit heel Marokko om opgeleid te worden tot imam en er wordt onderwijs gegeven in geneeskunde , astrologie en islamitisch recht.

Deze vrouwen hebben niets met onderstaande tekst te maken, zij stonden bij de camper te keuvelen

Wie ook uit heel  Marokko komen zijn geesteszieken. Zij bevolken de binnenhof en hopen op een wonderbaarlijke genezing. Voor de ingang van de Zaouïa zat een man in een hoek prachtig te zingen. Wij dachten dat het de imam was maar volgens de gids was het iemand die bad om genezing. Met zo'n prachtige stem wist ik het wel als ik Allah was... 

Een gedeelte van Tamegroute bestaat uit onderaardse steegjes die soms onder de huizen doorgaan. We zijn daar niet alleen even bij de grootmoeder van de gids binnen geweest maar ook in een kleine smidse waar werktuigen zoals bijlen en sikkels werden gemaakt.

Er is een pottenbakkerswijkje waar op traditionele wijze aardewerk wordt vervaardigd. De mannen die met de schopschijf draaien zitten tot aan hun borst onder de grond, iets wat we ook in Safi hebben gezien. Het aardewerk wordt in eeuwenoude ovens gebakken.

Hier gaat het aardewerk in de oven, het wordt doorgegeven aan iemand die in de oven zit 

Ouled Driss 12-02-2013 dinsdag 

Vanmorgen eerst een brood gehaald in Tamegroute bij een huis waar vrouwen op het erf in een lemen oven brood bakten. Je hebt omfietswijnen, dit was omfietsbrood, erg lekker met karwijzaadjes. 

                                                             hier bakt de vrouw overheerlijk brood

We zijn via en steenwoestijn die allengs zandiger werd, 70 km zuidelijker gereden naar het dorpje Ouled Driss, eigenlijk een ksour, gelegen in een oase. We staan op een kleine camping tussen de palmen, heerlijk rustig en mede door de stilte van de woestijn krijg je een paradijselijk gevoel. En bij een temperatuur van bijna 23° en af en toe windstil vliegen er ook nog witkruintapuiten rond. 

Het dorp heeft een 5 eeuwen oude kashba, tegenover de camping,  waarin de 2 broers die de camping beheren een museumpje hebben ingericht. Die gaan we mogen wel bezoeken.                                                                                                                                            

We hebben door het leuke lemen, eigenlijk pisé= leem met stro,  dorpje met zijn vriendelijke inwoners gewandeld naar de zandduinen. Tussen de duinen staan naast palmen ook tamarisken die zijn aangeplant om het oprukken van de woestijn en de verzanding van de ksour tegen te gaan.

We hebben ook nog 4 renvogels gezien, je moet er wel een eindje voor rijden maar dan heb je wel wat.

Ouled Driss 13-02-2013-woensdag 

Vanmorgen hebben we het museumpje bezocht wat in de 400 jaar oude kashba is gevestigd, het schijnt het oudste huis van Ouled Driss te zijn.

                             het museum is gevestigd in een 4 eeuwen oud huis

Het museum is niet spectaculair maar een prima initiatief om zo een stukje geschiedenis te bewaren en wordt het erg mooie huis ook in stand gehouden. Vorig jaar hebben we in Icht een soortgelijk museum bezocht. In het huis zijn verschillende voorwerpen tentoongesteld zoals een lemen broodoven, een couscousschaal van cederhout, ingenieuze sloten van deuren, een wiegje, sieraden en klederdracht van Berbers en Arabieren.

 De eigenaar kon er enthousiast over vertellen en na de rondleiding werd er gezellig nagekeuveld tijdens de gebruikelijke thee. 

Daarna weer de woestijn in gewandeld, nu aan de andere kant van het dorp. Wat op viel was dat er veel dode palmen waren wat voor een deel door de droogte komt en voor een deel door een schimmel , de zakjeszwam.

                       dode palmen in de woestijn (mooie naam voor een popgroep)

Mooi was het om te zien dat de tamarisken op lemen heuveltjes stonden . Dit is in de loop van de tijd zo ontstaan omdat ze met hun wortels zand vast houden wat door de spaarzame keren dat het regent is verhard. Rondom heeft de wind het zand weggeblazen.  

                                          tamarisken op heuveltjes

  Ouled Driss 14-02-2013 donderdag

Vanmorgen een mooie wandeling gemaakt naar de Drâ. We kwamen bij een militaire post, aan de andere kant van de Drâ, 40km de woestijn in , ligt Algerije. De Drâ stond overigens kurkdroog, daar had al een tijd geen water door gestroomd.

           op de voorgrond de drooggevallen Drâ, 40km de woestijn in ligt Algerije

Aan de oever van de Drâ lag een eeuwenoude kashba, de oudste uit de wijde omgeving, genaamd Bounou. Er zaten 2 jongens die ons wel wilden rondleiden. Er wonen nog maar 20 families, veel mensen trekken weg uit de kashba om in de grote steden werk proberen te vinden. Werk, zoals visvangst in de Drâ, was verdwenen sinds er een grote stuwdam bij Ouarzazate is gebouwd.

                         Zelfs de oude tamarisk sterft door watergebrek

 Daardoor is er groot watergebrek ontstaan , de velden in de oase worden maar 3x per jaar bevloeid, dan komt er water  via een irrigatiesysteem uit het 2ookm verder gelegen stuwmeer.

Doordat de mensen uit de kashba wegtrekken, storten door gebrek aan onderhoud de huizen in en dreigt de kashba te verzanden. Er worden wel keringen gebouwd van palmbladeren om de oprukkende woestijn tegen te houden.                                                                         

Spaanse vrijwilligers helpen af en toe de overgebleven bewoners huizen te restaureren en de kashba voor verder verval te behouden, zodat er nog wat bewaard blijft van deze eeuwenoude bewoning.

                                                                                                                                                    witkruintapuit                     

                                                                huisgors

Ouled Driss 14-02-2013 vrijdag

Toen we kwamen stonden we met 2 campers en gisterenavond waren het er 15, waaronder de forumleden Piet Liberty en Max be. Maar vanmorgen waren er weer 5 campers , lekker rustig.

Er blijkt in dit gehucht een onverwacht grote winkel met tapijten, sieraden, regionale kleding etc. het zag er erg verzorgd uit, de eigenaar heeft hier ook een restaurantje.

 Nog even de andere kant het dorp uitgewandeld de woestijn in. Heel in de verte was een kudde schapen en geiten aan het grazen, hoewel grazen, je vraagt je af wat hier nu te vreten is. En verder niets dan de stilte en de schoonheid van de woestijn, laat ik er verder niet te lyrisch over uitwijden. 

De vrouwen gaan hier meestal in het zwart gekleed en zijn natuurlijk gesluierd zoals overal in het zuiden. Over de hoofddoek is met gekleurd draad de Drâ geborduurd in de vorm van een rechte lijn. Aan de weerskanten van de lijn zijn de dorpen langs de Drâ in een gekleurde , opgevulde cirkel geborduurd. Aan de zijkanten van het doek staat dan het symbool van het dorp waar de vrouw woont.

Mhamid 16-02-2013 zaterdag

Slechts 7 km was het naar Mhamid waar we nu op een camping staan, Naast iedere camper is een waterkraan met spoelbak, bankje en een broodoven.

                                                       In Mhamid houdt de asfaltweg op

Vanuit Mhamid , waar de weg ophoudt en je alleen met een 4 wheel drive of per dromedaris verder de woestijn in kunt, worden allerlei excursies georganiseerd naar de grote zandduinen die 50 km verder beginnen. Dat doen we maar niet, bij Merzougha  3 jaar geleden,  lagen de nog hogere zandduinen voor de camperdeur. Je hebt hier dan ook veel bureautjes die excursies de woestijn in organiseren. Mede hierdoor en doordat er ook wat winkeltjes en een paar restaurantjes zijn, maakt Mhamid wel een gezellig rommelige indruk. Weer iets anders dan het ook leuke verstilde dorpje waar we de afgelopen dagen zijn geweest. Hoewel we maar een paar km verder zijn , gaan de vrouwen hier weer meer gewikkeld in bontgekleurde doeken over straat, in Ouled Driss hoofdzakelijk zwart.

                                                                         Reisbureautjes Mhamid

Mhamid 17-02-2013zondag

Geen rustdag deze zondag maar een fikse wandeling gemaakt van bijna 2 uur in de omgeving. Eerst kwamen we bij een oud dorpje wat volgens spelende kinderen Mhamid village was. Toen door een groot palmenbos waar je op een gegeven moment in de verte vrij grote zandduinen kon zien liggen. Een paar jongetjes wezen ons de weg naar een oude marabout, dat is een gebouw met een koepel waarin een heilige begraven is en waar mensen komen bidden om genezing. Ook lieten ze ons nog een oude kashba zien die de moeite waard was. En dat bij een temperatuur van bijna 26° en na een tamelijk doorwaakte nacht.  

                                                     marabout in de buurt van Mhamid

Want ik heb al een paar dagen last van een slijmbeursontsteking in mijn rechterschouder waardoor ik niet op mijn rechterzij kan liggen. Dan lig je toch gewoon op je linkerzij, maar ja, daar heb ik een chronische slijmbeursontsteking die weinig last veroorzaakt maar bij belasting, zoals er een paar dagen op liggen , geactiveerd wordt. Dus kan ik alleen maar op mijn rug slapen, in theorie dan , want dat lukt alleen, met veel gesnurk,  als ik de nodige wijn op heb. En die was om half 4 uitgewerkt en toen bleef ik klaarwakker, daartoe gestimuleerd door aanhoudend geblaf van wilde honden.

Gevraagd aan de campingjongen of er een dokter in het dorp was en binnen een half uur kwam er een dokter achter op een bromfiets. Mbv van afbeeldingen van een slijmbeurs op internet en in mijn beste Frans hem proberen duidelijk te maken wat er volgens mij aan de hand was. Of hij de afbeeldingen gezien heeft betwijfel ik achteraf omdat hij zo bijziend was dat toen hij gebeld werd  hij bijna in zijn mobieltje kroop.

Eerst schreef hij mij , volgens hem, hele sterke medicijnen voor, daarna bedacht hij zich en werd het Voltaren crème. Toen ik hem vroeg wat ik hem verschuldigd was zei: zoals u wenst. Ja wat moet je dan, 100 dirham leek  me wat weinig en heb hem toen 120 dh ,€10,80, gegeven waar hij wel tevreden mee leek .

Mhamid 18-02-2013 maandag

Vandaag was er souk in Mhamid. Gelukkig hadden we onze verwachtingen niet te hoog gespannen ondanks een verhaal in een reisgids dat er ook nomaden de souk zouden bezoeken. Het was nl een kleine souk, maar wel leuk om te bezoeken  en geen nomade te bekennen, althans voor ons niet herkenbaar... We veel mannen met tulbanden en maar weinig vrouwen.

           Wel wat vervreemdend, een visboer op een marktje in de woestijn

Vannacht goed geslapen dankzij wijn en een diazepam. Vandaag in een zeer eenvoudige apotheek de Voltaren gehaald en nu maar smeren, we zien wel. En voor het eerst in weken kwam er bewolking maar wel nog 26°.

Zagora 19-02-2013 dinsdag

Vandaag via de slechte weg, hele stukken met gaten, weer naar Zagora gereden. Je blijft schakelen ivm het afremmen voor gaten en omdat je van de smalle weg moet voor een tegenligger. Daar heb ik ws op de heenweg de pijn aan mijn schouder van gekregen, geen slijmbeursontsteking maar door overbelasting pijn bij de aanhechting van de spieren in de schouder. Maar het gaat al een stuk beter.

                                        De zon schijnt niet altijd in de woestijn, maar regen viel er niet

Het was goed weer om te rijden, zwaarbewolkt, 19°, en er zijn enkele druppen regen gevallen. De camping in Zagora is overvol,  we kwamen mooi op tijd, campers staan nu in het pad. Wij staan vlakbij Mia en Jan, leuke mensen die in Mhamid ook onze buren waren. En heel toevallig zijn Piet en Petra onze overburen.

Zagora 20-12-2013 woensdag

Vandaag was er souk in Zagora, dus daar waren wij ook een tijdje te vinden. De souk op zondag wordt wat drukker bezocht.